Kapalı Çarşı'da Bakır Çağı : Soy Türkiye
Hava ne kapalı ne açık. Arada da kararsız, ama çoğu zaman ışığı eksik görünmüyor. Kalabalık, caddelerden ara sokaklara sel gibi akıyor. Bir ara Kapalı Çarşı'nın iyi ki bu kadar çok kapısı var diye düşünüyorum. Ya tek kapısı olsaydı? Oylum Beyazıt Kapısı'ndan geçelim diyor bu defa. Oradan daha yakınmış…
Ben hep Vatikan'a benzetirim buraları, bağımsız bir yer gibi, şehir içinde şehir. Vatikan nasıl Katolikler için yemek merkezi ise, Kapalı Çarşı da kapıları, duvarları, kubbeleri ile ticaretin merkezi. Dünyanın kimine göre en eski çarşısı, çoğuna göre en büyük çarşısı, bana göre en leziz çarşısı.
İçinden caddelerden geçen, ufak sokaklara açılan, geniş kapılar, ağır, havası doğunun tüm aromasını içine katmış, hanların içine yayıldığı bir büyüme gibi. Nereden başlarsan hep bir yer eksik kalmış hissi ile çıkarsın buradan. Ya da çıksanda bir yani hep içerde kalır, dönüşte alırsın.
Beyazıt Kapısı'ndan içeri giriyoruz. Buradan daha yakınmış Mahmutpaşa Kapısı. O kapalı hiç bilmiyorum ben diyorum, soruyoruz birine. Bir bilen hep olur bu çarşıda. Oluyor da. Buradan dümdüz devam edin diyor, ilk sol sonra sağ.
Beyazıt Kapısı'nın iki yanında neredeyse sakız satarlarmış. Alışverişe gelen kadınlar insanlara çiçeği buradan alıyor. İçerisinde çok konuşmasınlar, bağrış çağrış yapabilecekler da rahat alışveriş yapabilecekleri diye (1960'lar…) Şimdi kapının önünde taklit çanta tutmak var. dolayısıyla bizim de bir hikayemiz yok, 2010'lar kapının iki yanında taklit çanta satarlarmış diye başlıyor…
İçeride yürüyoruz, Oylum telefonla konuştuğunda burada tarif etmişti. Mahmutpaşa Kapısı'nın oradan devam edeğiz. 2. Mahmut zamanında yapılan kapının altından çok hikâye geçmiş, hatta “vermeyince Mabud neylesin Mahmut” lafının söylendiği yerde de bulunuldu. Biz de oradan geçiyoruz. Oylum telefonda Emir ile konuşuyor. Adres tarifini Oylum alıyor, ben tarifeye göre doğruluyorum. Evet o ara söylüyorum, içeri giriyoruz. Aradaki yollar bir anda genişleyip dönüşüyor, siz hiç anlaşılmadan da içinde hanların olduğu bir başka şekilde bağlanıyor…
Önünden geçen kapıların içinden koridorlar uzanıyor, sonu gözükmüyor. Buraya sonra geldim, buraya da sonra geldim, gruplarda neymiş? Sonra gelelim.
Hedef koordinat açık, onun öncesinde görülen her şey sonra gelelim sık kullanılan sistemlere atılıyor.
Büyük Yeni Han'ın önündeyiz. Kapı bile denmez sadece büyük kemerli bir arada bulunmaktadır. İsminin de hiç albeni yok. Yani burada olmasa kafanızı içeriye sokup bakmazsınız n'oluyor diye. Ama bakıyoruz, hatta görmekle kalıyoruz, içeri giriyoruz. O kadar alınan tarif burada son buluyor. Telefonun Emir ucunda ben birazdan geliyorum, siz hanı gezin diyor. İçeri girer girmez Soy'un mağazasını görüyoruz. İçeriden güler yüzlü bir amca çıkıyor, Emir bey gelecek isterseniz içeride kalın diyor. Biz gülümsediyip hanı gezicez diyoruz. Israr görmüyor.
Han, sizi sokaktan alıp bir 100 sene öncesinin ortasında ortaya çıkıyor öylece. Çıt bile çıkarmıyoruz, pür dikkat dağıtıyoruz. Nasıl bir yer ayırıyor, nasıl bir mekanı inceliyoruz. Kapalı kapılar, hafif açık kapılar, yarı açık kapılar, uzaklaştıkça koridorda uzuyor. Katlar, tuğlalar, tuğlaların üzerine bağdaş kurmuş kemerler. İnsandan çok tarih nefesleri burada yer alıyor. Etraf fuzuli seslerden arınmış. Kapalı Çarşı'nın programını dahi artık hatırlamıyoruz. Ve hanın ortasındaki avlunun anlatılmaz manzarası. Emir “siz hanı gezin” derken aklımıza gelecek son yerde bulunuyordu.
Koridorlarında dolaşıyoruz, han iki büyük avludan oluşuyor. Diğer avluya yayılande akıp devam eden koridoru takip ediyoruz. Bazen fotoğraf çekince dünyanın en güzel açısını yakaladım sanırım. orada onu açık öyle. Hatta sanıp sanıp mutlusınız. Dünya ve açılar, biraz kadraj, çokça manzara.
Han bakımsız olsada sırtını dönmüş, pek şikayeti yok gibi ama yakında olur. Kesin olarak tutulan bir yerler ya da bir projeyi geçirirler noktadan aşağıda ne olduğunun anlaşılması.
Emir geliyor biz tekrar başladığımız dönüşümüzde. Hemen çaylar söyleniyor. Ufak bir oda içinde masanın hemen karşısındaki koltuklara oturuyoruz, Emir masanın gidişatından hoşgeldiniz diyor. Hoşbulduk reddediyoruz, biz seni youtube'tan tanıyoruz…
Öncesi;
Oylum heyecanla sesleniyor, Onur bak mükemmel bir şey. Bakıyorum ben de, ne kadar mükemmel olabilir diye. Claire bir youtube videosunu paylaşmış, güler yüzlü bir adam Çarşı'yı anlatıyor peşindeki kameraya. Yerde İngilizce konuşuluyor, esnafla Türkçe konuşuluyor, bazen Arapça duyuluyor ses. Yeri geldiğinde Fransızca konuşuyor. Emir 8 videoda dil biliyormuş da öyle diyor. Claire İngiltere'den başka bir aradasının çektiği videoyu bize göndermiş, Kapalı Çarşı ne güzelmiş, bir de o bakırlar diyor. Biz Emir'i oradan tanıyoruz, o videodan. Sonra biraz utanıyoruz tabi, biz bunların içinde olduklarının video çekmesi geliyor.
Çayından bir yudum alıyor Emir evet diyor video çekmek için geldiler, çok seviyorlar. Onları biraz gezdirdim. Asıl videoda görünen dükkanın karşısında, Moda'daki dükkan. Burada ise imalat kısmı var. Her şeyin parladığı yerde bulunur. Bakır parlıyor, gümüş parlıyor, çalışan insanlar parlıyor, hanın duvarlarına güneş vuruyor, han parlıyor. Hikaye başlıyor…
Emir eğitiminin tamamlanıp sürdürülmesinin ana esası olan Dışişleri Bakanlığı sınavlarına hazırlanmaya başlandı. Diplomat bir aile oğlu olarak hareketinin devam etmesi bekleniyormuş şeklinde. Ama arada bir geleneğin yaşandığını bozan bir şeyler olmuş, iyi ki de olmuş!
Hem sinir hem de yemek yemeye düşkün olan Emir bir yandan sınavlara hazırlanıyor, kalan boş kısımları da yemek yaparak dolduruyormuş. Bir gün daha iyi bir gelir için bakır bir tencere almak isteyen iş, “Nedendir bilmem, ihtiyacı olan bakır tencereyi google'da İngilizce kurulumu” diyor. Ardından ortaya çıkan sonuçlar Emir'i oldukça şaşırtmış. Kaliteli televizyon piyasası, Fransa sonrasında İtalyan ve Belçika markalarının tekelindeydi. Hani Türkiye, Suriye? Bakır üreten, aslında bu topraklar ile anılan bakır ustaları neredeler demiş. O ustalar, ya çok yerel yaşamışlar ya da kendilerini soyutlamışlar ki piyasa isimlerini unutmuşlar. Emir burada bir karar verdi. Daha kaliteli ve daha iyi fiyata bakır tencereyi ben üreteceğim demiş. Ve Eksikleri bırakıp yola çıkmış…
Bu işe ait olana karar veren ailelerin bu açıklamalarında hiç destek görmemiş. Diplomat bir aile oğlu nasıl ticaretle uğraşacak, hele hele bakır tencere yapacak da satacak. Yazarken bile tutarlı olmayan bu cümleyi Emir anlatmayı başarmış sonunda ailesi. Atlamış motorsikletine Güneydoğu'ya ulaşmadan önce, Gaziantep'te bakır ustaları aramış, eğitim alabilecek. Ama eksik oraları mevcut bu işler bırakılmış diyor Emir. Artık sadece hediyelik, onun tabiri ile göstermelik bakır dövülüyor oralarda. Burada durmanın faydası yok deyip devam etmiş yola. Taki Suriye'ye, Halep'e gelene kadar. Burada bakır ustaları eski çelik makaslarla levhaları kesiyor, demir çekiçlerle dövüyormuş bakırı. 7 ay orada çalışıyordu, işi öğrenmiş. Daha sonra öğrenilen şeyin üzerine kendi bilgilerini giydirmiş. İşte Soy markası böyle başladı. Üretiminden, ürün testlerine kadar herşeyin arkasında Emir'in hayali var. Hala da öyle. Levha halinde gelen bakır, disk kesiminin ardından şekil verilir, ardından çekiçle dövülerek son şekli alınır.
“Bakır neden çekiçle dövülüyor?” diye soruyor Emir bize, Oylum ve biz birimize bakıp tahminde bulunuyoruz, “parlaması için, ısının daha iyi dağılması için?” İkisi de değilmiş, zaten beklenmesi çok kolaydı. Bakır dövülerek sertleştiriliyormuş. Çok iyi iletken olan bakır ve gümüş sadece dövülerek sertleşiyormuş. Yoksa çok çabuk bükülebilir, çalıştırılırdı. Hemen tezgahın üzerindeki bakır levhayı yerde bana uzatıyor büküyor diye, neredeyse hafif bir dokunuşla büküyor levha, ama dövülmüş olan levhaya ulaşma işleri ansızın değişiyor. Bük bükülebilirsen. Bir ara başarılı olan iphone 6'nın dövülmüş bakır kasadan yapılması olasılığı geliyor, gidiyor sonra.
Peki bu bakır tencere merakı sadece yemek yapmak için anında mi geldiğimi söylüyor, hiç mi öncesi yok. Varmış. Bakırın rengi çocukken de dikkatine çekmiş, hatta en sevdiği renkti diyor. Bence bakır rengine kaplanmış bir hayalden çıkmış Soy markası. Adını da çok hızlı duyurmaya başlayan dünya çapında. Ürüne sunulan yenilikler bir yana, kendi tasarımı sapları ve bunların dışında kalan tekniklerin kullanımı merak konusu.. Markanın tava, tencere ve cezve gibi çok zengin ürün gamı var. Şuradan ulaşılabilir, inceleyebilirsiniz . Biz satıştan çok memnunuz, özellikle Türk kahvesi konusunda titizseniz başka bir cezveye ihtiyacınızın olmaması durumunda ortaya çıkıyor. Soyun bir diğer özelliği de ömür boyu garantileri.
Emir'in biraz acelesi var, karşıya Moda'ya yetişmesi gerekiyormuş. Daha sonra seçildik. Dükkandan, video ile bizi tanıştıran Claire ve arkadaşları için 3 cezve daha alıp ayrılıyoruz. Biz de geldiğimiz sokaklara karışıyoruz, hiç yürümediğimiz başka sokaklardan.